NİZAMİ GƏNCƏVİ – AZƏRBAYCAN ŞAİRİ

Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı zaman-zaman falsifikasiyalara tuş gəlir. Belə ki, şairin fars olması, İranın Qum şəhərində anadan olması, yalnız sovetlər dönəmində (yəni, 1920-ci ildən sonra) onun “azərbaycanlaşdırılması” kimi fərziyyələr ortaya atılmaqdadır. Lakin, bu uydurmaları təkzib  edən  tutarlı faktları təqdim edirik:

• 1923-cü ildə məğbərədə qazıntılar aparılarkən müəyyən edilmişdir ki, şairin qəbri gümbəzvari örtüyün altında, göy rəngli torpaqdadır, cənazə isə palıd tabuta qoyulmuşdur. Belə dəfn isə sırf türklərə xas olan dəfn adətidir.
• Nizaminin əsərlərinin nəyə görə fars dilində yazmasını tədqiqatçılar o dövrdə mövcud olan ədəbi ənənə ilə izah edir.
• Şairin guya Qum şəhərində anadan olması faktı da təkzib olunmuşdur: sübut edilmişdir ki, bu fakt şairin XIII – XVII əsr əlyazmalarında rast gəlinmir.
• Şairin “azərbaycanlaşdırılmasının” Stalin dövrü ilə əlaqədə olmasını tarixi faktlar da təkzib edir. Hələ A. Bakıxanov (XIX əsrin 20-40-cı illərində) “Gülüstani İrəm” əsərində, M. F. Axundzadə (1909-cu ildə) “Şeyx Nizami” kitabında, M. Ə. Rəsulzadə “Azərbaycan şairi Nizami” əsərində Nizamini Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi kimi göstərirlər.